بقعه ملا حسن کاشی - استان زنجان

بقعه ملا حسن کاشی - استان زنجان
وبسايت خبري تحليلي نداي آذربايجان

بقعه ملا حسن کاشی - استان زنجان

بقعه ملا حسن کاشی - استان زنجان

بقعه ملاحسن کاشی

مولانا حسن بن محمود کاشانی معروف به حسن کاشانی متخلص به کاشی از عرفا و شاعران نامی دربار سلطان محمد خدابنده ایلخان مغول در قرن هشتم ه-ق بوده است.

علاقه سلطان محمد به ملا حسن کاشی سبب شد که برای وی بقعه ای بسازد.

گنبد بنا از نوع گنبدهای سه پوش و در نوع خود بی نظیر می باشد، سه دوره ساختمانی در بنا قابل شناسایی است دوره اول قرن هشتم ه-ق، دوره دوم عصر شاه طهماسب صفوی (973 ه-ق) و دوره سوم عصر فتحعلی شاه قاجار می باشد.

بخشهای ورودی صحن نیز مربوط به دوره قاجار می باشد، پلان نمای بیرونی نما هشت ضلعی و نمای داخلی دارای پلان مربع حاصل از تلفیق ایوانهای جانبی است.




بنای رختشویخانه - استان زنجان

بنای رختشویخانه - استان زنجان

بنای رختشویخانه در خیابان سعدی وسط و در مرکز شهر زنجان واقع شده است و هم اکنون به صورت موزه می‌باشد و مردم می‌توانند از آن بازدید کنند.

این بنا در سالهای گذشته به جهت وجود هوای سرد در زمستان ها برای بانوان زنجانی ساخته شده است. این بنا توسط دو برادر به نام‌های‌ مشهدی‌ اکبر معمار و مشهدی‌ اسماعیل بنا ساخته‌ شده‌ است.

این بنا در محلی که قبل ها به نام باباجمال چوقوری شناخته می‌شد،احداث شد. زمین این بنا توسط علی اکبر خان توفیقی شهرداد وقت زنجان ابتیاع شده بود.

بنای تاریخی رختشوی خانه زنجان در مرکز بافت تاریخی شهر زنجان در محل معروف به بابا جامال چوقوری (گودال باباجمال (قرار گرفته و در سال 1345 ه.ق توسط اولین شهردار زنجان (علی اکبر توفیقی) ساخته شده است . دسترسی به بنای رختشوی خانه از خیابان سعدی از طریق کوچه فرهنگ نیز امکان پذیر است.

از روی سبک وسیاق معماری این بنا می‌توان ساخت ان را به اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی نسبت داد.هدف از ساخت این رختشوی خانه تامین امنیت و اسایش زنان در یک مکان سرپوشیده بوده است.

آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میربها الدین تامین می‌شد فضاهای این مجموعه را می‌توان به دو بخش مدیریت رختشوی خانه شامل حیات وقسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد.

حیاط محوطه‌ای است به شکل مربع و مستطیل به میزان 400 متر مربع (32×12متر) شامل درختکاری و فضای سبز، و اعیانی آن در جبهه شمالی محوطه به مقدار 60 متر مربع شامل دو اطاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستشوی رخت را به همدیگر متصل می نماید.

پلان و نمای این واحد مسکونی دارای بار فرهنگی بوده و به سبک معماری سنتی شناخته شده زنجان احداث گردیده است. .خزینه این رختشوی خانه 17متر طول 55/11متر عرض و حدود 8متر ارتفاع دارد فضایی شبیه تراس مشرف به فضای رختشوی خانه وجود دارد که به عبارتی می‌توان ان را شاه نشین و محل مدیریت نامید.

محل ورودی بنا به شبکه ارتباطی کوچه‌های شهر را پیدا می‌کرد و خانمی که گفته می‌شود همسر معمار این بنا بوده است کار کنترل و نظارت بر امور رختشوی خانه را بر عهده داشت.از معماری این فضا چنین استنباط می‌شود که معمار اشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانسته است با کمک قوسها و نورگیرها فضای دل انگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رختشوی خانه و تردد افراد را انجام می‌داده است.

طراحی و اجرای فضای داخلی و اصلی بنای رختشوی خانه پرسپکتیو بسیار زیبایی دارد وسالن ان با 11ستون به طور قرینه به دو قسمت تقسیم شده است این فضا از سالنی به عرض 7/13متر طول62متر و مساحت زیربنای 850متر مربع برخوردار است.

فاصله 11ستونی که به طور قرینه سالن را به دو قسمت تقسیم کرده اند در جهت قرینه از چهار واحد حوضچه و مجاری اب در حد فاصل حوضچه‌ها تشکیل یافته وحدود آن را سنگ های حجاری شده از جنس تراورتن از یکدیگر مجزا می‌کند.

از نظر تشابه کاربری چنین بنایی در هیچ قسمتی ازکشور به این شکل دیده نشده ولی از نظر معماری با مساجد عباسقلی خان و دروازه ارگ قابل مقایسه است این بنا به طور عام المنفعه وشبانه روزی بود و بابت استفاده از آن هیچ پولی از شهر وندان دریافت نمی‌شده است.

بنای رختشوی خانه شهر زنجان هم اکنون مهمترین موزه این استان است ودر آن انواع لباس های محلی زیور الات ابزار و وسایل مورد استفاده بانوان در معرض دید همگان قرار گرفته است.




بقعه قيدار نبي(ع) - استان زنجان

بقعه قيدار نبي(ع) - استان زنجان

شهر خدابنده واقع در استان زنجان در گذشته "قيدار"ناميده می ‏شد و اين به سبب وجود مرقد     حضرت قيدار (عليه‏ السلام) بوده است.

مرقد حضرت قیدار در مجموعه تاریخی خدابنده در دره کوه قیدار قرار گرفته است. . این بنا متعلق  به قيدار بن اسماعيل بن ابراهيم (عليه السلام) از پيامبران است، اين مسئله با استشهاد65 نفر از علماي طراز اول مورد تأييد قرار گرفته است و بدين ترتيب شايعه اختصاص بنا به قبر بلغان خاتون، زن غازان خان مغول، مردود شده است.

مرحوم علامه مجلسى در بحارالانوار در ذكر اجداد پيامبر گرامى اسلام‏ (صلى‌ا... عليه وآله) نوشته است: حضرت قيدار جد سی ‏ام رسول اكرم (‏ص) است.

در تاريخ يعقوبى آمده است: حضرت اسماعيل‏ عليه‏ السلام دوازده پسر داشت كه بزرگترين آنان حضرت قيدارعليه‏ السلام بود. پس از وفات حضرت اسماعيل‏ عليه ‏السلام و دفن او در حجر، قيدار جانشين پدر می شود و مردم را به توحيد دعوتمی ‏كند.

هم چنين در كتاب جلاء اليون تأليف محمد باقر مجلسي نيز بر همين منوال شجره قيدار نبي را به ابراهيم و آدم عليه السلام نسبت داده است.
كتيبه ها و شيوه هاي تزئيني اين بنا گوياي اين حقيقت است كه سازه‌هاي معماري آن مي بايست در دوران هاي مختلفي بنا ومرمت شده باشد. نخستین و قدیمی‌ترین سند متعلق به سال 719 هجری قمری است و حکایت از تجدید بنای بقعه به دستور بلغان خاتون زن غازان خان ایلخانی دارد.

دومین کتیبه متعلق به سال 751 هجری قمری است و کیفیت احداث گنبد را بازگو می‌کند.
مفاهیم و سبک گچ‌بری‌های شبستان با آثار دوران صفوی قابل مقایسه است. بنابراین به روشنی می‌توان گفت که این بقعه در اوایل قرن هشتم هـ. ق (سال719) تجدید بنا شده است، سپس گنبد آن در سال 751 (هـ . ق) به دست استاد تیمورخان سلطانیه‌ای احیاء و در قرن 11 (هـ . ق) گچ‌بری مي شود.

گنبد این بقعه در عین سادگی بسیار جالب و به سبک خاصی ساخته شده است و از نوع گنبدهای زنگوله‌ای می‌باشد. در تاریخ ۱۳۱۹ قمری این بقعه توسط شخصی که امیر افشار جهانشاه خان لقب داشت، مرمت شد.

آرامگاه قيدار نبي با ميانسراي مطبق داراي گنبد ناقوسي شكلي است با كاربندي زيبا كه در سطوح داخلي مزين به نگاره‌هاي گياهي و جانوري گچ‌بري شده‌اي مي‌باشد. اين بناي آرامگاهي به شماره 321 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است .




آذربایجان غربی-مقبره سه گنبد ارومیه

مقبره سه گنبدارومیهاین آرامگاه در سال 580قمری در جنوب شرقى ارومیه ساخته شده و در مرکز بافت قدیمی شهر قرار دارد. یعنی درست در یکی از کوچه‌های منشعب از خیابان استاد برزگر.

مقبره یا برج آجری سه گنبد متعلق به قرن ششم هجری بوده و در مدخل بنا سه کتیبه به خط کوفی باقی مانده است.

در مدخل بنا سه کتیبه به خط کوفى است که آن را از سنگ تراشیده‌اند و در پایان کتیبه، محرم سال ۵۸۰ هجرى خوانده مى‌شود. از این رو شاید بتوان مقبره یا برج آجرى سه گنبد را متعلق به قرن ششم هجرى دانست.

طبق این کتیبه این بنا به دستور یکی از امرای سلجوقی به نام شیث قاطه المظفری ساخته شده است. از نظر معماری این بنا با مقابر قرن ششم هجری قمری بخصوص مقابر مراغه و سایر مقبره های دوره های سلجوقی مشابهت فراوانی دارد.

سه گنبد

بنای تاریخی سه گنبد عبارت است از سکوی بلندی که به شکل استوانه و مدور ساخته شده است.

قطر بنا 5 متر و ارتفاع آن 13 متر می باشد. ساختمان فعلی دو طبقه است و در چهار سمت آن دریچه‌هایی وجود دارد.طبقه اول به نام سردابه خوانده می شود که دارای پوششی قوس‌دار است و بدین وسیله از طبقه دوم مجزا می‌شود.

درب کوچک طبقهٔ اول ۱ متر و ۷۰ سانت ارتفاع دارد. طبقهٔ دوم که اتاق مقبره خوانده مى‌شود داراى درى به ارتفاع دو و نیم متر است.

به عبارت دیگر، ‌بناى استوانه‌اى شکل مدور داراى دخمه‌ایست که قسمت فوقانى آن را به وسیلهٔ آجر تبدیل به بنایى شامل اطاق مقبره کرده‌اند و مدخل آن در یک قالب معمارى پر نقش و نگار محاط شده و در بدنهٔ استوانه‌اى برج تعبیه شده است؛ درگاه ورودى آن در میان طاق‌هاى سطحى واقع شده و از لحاظ معمارى زینت‌ خاصى به آن بخشیده است.

سقف اصلی گنبد و دیوارهای آن تماما سالم و بر جا می باشد. طبقه دوم بنا مانند سایر مقادیر دوره سلجوقی روی سردابه احداث شده است.

تزئینات سر در ورودی مقبره در نوع خود کم نظیر می‌باشد و به صورت قطعات سنگ و گچ با نقوش هندسی و کتیبه به خط کوفی تزئین شده است.

مصالح قسمت‌های تحتانی بنا تا ارتفاع حدود 3/6 متر از سنگ‌های تراش خاکستری رنگ ساخته شده و از این قسمت به بالا تمام مصالح بنا از آجرهای چهار گوش می‌باشد.

این اثر با شماره 242  در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

برگرفته از خبرگزاری میراث فرهنگی، همشهری

 

 




صفحه قبل 1 2 3 4 5 ... 36 صفحه بعد

تبلیغات

مجله اینترنتی آذربایجان

ساير اخبار

با عاشورائیان

وهب مسیحی

امکانات